Czym jest skręcenie kostki?
Skręcenie stawu skokowego, zwane potocznie skręceniem kostki to najpowszechniejszy z urazów ortopedycznych. Tylko w naszym kraju każdego roku przytrafia się ono 360 000 osób. O tym urazie mówimy, kiedy to przekroczony zostaje naturalny zakres ruchu kostki w lewo lub prawo (do wewnątrz lub na zewnątrz). Jak sobie z tym radzić?
Zacznijmy od przyczyny, jest nią uszkodzenie torebki stawowej i więzadeł. Niestety świadomość tego, jak groźny jest to uraz, jest w środowisku osób aktywnych fizycznie bardzo niska. Kiedy ustępują pierwsze objawy w postaci bólu i opuchlizny zwykle osoby dotknięte skręceniem wracają do ćwiczeń i uprawiania sportu w dotychczasowym zakresie.
Jak wygląda mechanizm uszkodzenia? Staw skokowy składa się z dwóch części, są nimi staw skokowo-goleniowy (zwany górnym) i staw skokowo-piętowo-łódkowy (zwany częścią dolną). Część górna jest odpowiedzialna za grzbietowe i podeszwowe zginanie stopy, a dolna to część ruchu zwana odwracaniem i nawracaniem. Staw ten jest stabilizowany przez wiele mięśni i ścięgien, których to uszkodzenie jest właśnie skręceniem stawu. Wyróżniamy trzy stopnie skręcenia:
- I stopień to lekkie naciągnięcie więzadeł i pęknięcie torebki stawowej. Objawami są stosunkowo niewielki ból i samoustępujące obrzęki. Objawy te nie utrudniają w stopniu znacznym chodzenia.
- II stopień to natomiast naderwanie więzadeł i rozerwanie torebki stawowej. Objawia się ono dużym , utrudniającym chodzenie bólem, obrzękiem i krwiakiem (wylewem podskórnym). Pojawia się także wyczuwalna niestabilność stawu.
- III stopień to całkowite rozerwanie więzadeł i torebki stawowej. Paradoksalnie ból może być mniejszy, aniżeli w drugim stopniu. Obrzęk i krwiak są znaczne i jeszcze bardziej utrudnia chodzenie, objawy nasilają się podczas chodzenia i niemożliwe jest obciążanie uszkodzonej nogi.
Przyczyny uszkodzenia stawu skokowego
Najpowszechniejszą przyczyną jest uszkodzenie więzadła bocznego w wyniku następującego w krótkim czasie po sobie przywiedzenia, zgięcia podeszwowego i odwrócenia stopy. Znacznie mniej popularny rodzaj, czyli uszkodzenie stabilizatorów przyśrodkowych odbywa się wskutek odwrotnego ruchu stopy. Do obu rodzajów uszkodzeń dochodzi zwykle podczas biegu, zeskoku lub wskakiwania na nierówne podłoże, gdzie angażowana jest cała masa ciała.
Leczenie stawu skokowego
Metody leczenia i stosowane środki zależne są od stopnia urazu opisanego wyżej.
- Stopień pierwszy można wyleczyć poprzez unikanie chodzenia i nadmiernego obciążania stawu, jego mechaniczną stabilizację opaską elastyczną lub bandażem i zimnymi kompresami. Regeneracja w sprzyjających okolicznościach nastąpi samoczynnie.
- Uszkodzenie drugiego stopnia oprócz wspomnianych wyżej środków wymaga wizyty u lekarza ortopedy. Usztywnienie stawu musi być mocniejsze, stosowane są stabilizatory z usztywnieniem bocznym. Do tego lekarz zwykle przepisuje żele przeciwzapalne, przeciwobrzękowe i przeciwbólowe. Sprawność tutaj nie wraca również naturalnie, zaleca się rehabilitację a w przypadku poważniejszych uszkodzeń terapie przeciwzakrzepową heparyną.
- Trzeci stopień jest stopniem najbardziej skomplikowanym w leczeniu. Naturalnie nadal należy stosować się do zaleceń z niższych uszkodzeń, ale do tego lekarz w każdym przypadku zaleci dodatkowe usztywnienie stawu. Znane są dwie metody, opatrunek gipsowy unieruchamiający staw od razu i zapobiegający pogłębianiu się urazu, a także niektórzy lekarze zalecają tylko stabilizację wysokiej klasy stabilizatorem, który co prawda nie unieruchomi całkowicie stawu, ale mocno ograniczy jego obciążenie. Więcej jednak jest głosów stwierdzających przydatność gipsu.
W przypadkach przewlekłych problemów i bardzo poważnych uszkodzeń stawu może być konieczna operacja. Staw wzmacniany jest poprzez duplikację torebki stawowej. Kiedy ten zabieg jest niewystarczający można również dokonać przeszczepu ścięgien. Po takich zabiegach przez około 6 tygodni konieczne jest stosowanie opatrunku gipsowego i całkowite odciążenie stawu. Następnie wdrażana jest rehabilitacja i po około trzech miesiącach pacjent odzyskuje pełną sprawność. W procesie rehabilitacji wymagany jest stabilizator stawu w celu jego odciążenia.
